Bewerkt (rood) vlees kankerverwekkend. Bangmakerij of waar?

29 oktober, 2015

20150205_120612 (2)

Nadat deze week de WHO het rapport over de relatie tussen het eten van bewerkt (worst, ham, spek etc) vlees en de toegenomen kans op darmkanker naar buiten bracht werd het flink onrustig. De media sprong er op in en kopte gemakshalve dat worst net zo kankerverwekkend is als roken. Er werden opiniestukken geschreven waarin geopperd werd dat deze bangmakerij voor vlees een politiek doel zou hebben omdat het eten van minder vlees veel beter is voor alle leven op aarde. En ik kreeg veel ongeruste cliënten aan de telefoon met de vraag: ‘Wat moeten we met dit bericht?’

 

Niets nieuws

Nu is er eigenlijk niets nieuws aan het bericht dat bewerkt rood vlees het risico op kanker verhoogt. Onderzoeken die dat verband aantonen zijn al jaren bekend en nieuwe onderzoeken bevestigen deze bevindingen. Opmerkelijk is wel dat de WHO er nu zo duidelijk mee naar buiten komt en dat ze bewerkt vlees in de categorie kankerverwekkende stoffen plaatsen waarin ook roken en asbest staan. Dat veel mensen zich hierdoor zorgen maken is niet vreemd. Iets meer uitleg van de WHO was dan ook wel op zijn plaats geweest. Gelukkig legt Aliëtte Jonkers, medisch journalist, het goed uit in een stuk in De Nieuwe Reporter:

 

‘Het zit zo: de International Agency of Research into Cancer (IARC) dumpt alle mogelijke stoffen in een paar verschillende categorieën.

1. Bovenaan staat groep 1, waarin stoffen staan waarvan vastgesteld is dat ze kanker veroorzaken, zoals roken, asbest, alcohol en nu dus ook bewerkt vlees.

2. De groepen erna, groep 2A (‘waarschijnlijk kankerverwekkend’) en groep 2B (‘mogelijk kankerverwekkend’) zijn voor stoffen waarvan de link met kanker minder duidelijk is.

3. In groep 3 staan stoffen die niet in een van de vorige categorieën passen, simpelweg omdat er onvoldoende data beschikbaar is.

4. En tot slot: in groep 4 staan stoffen waarvan waarschijnlijk is dat ze níet kankerverwekkend zijn.

Met andere woorden: die categorieën zijn er alleen voor om aan te geven HOE ZEKER de wetenschappers ervan zijn dat iets gevaarlijk is.’

 

Er is dus hard bewijs dat bewerkt vlees kankerverwekkend is, maar dat wil niet zeggen dat het even kankerverwekkend is als roken. Van rood vlees is het bewijs minder sterk dus daarom is het niet in groep 1 opgenomen.

Wat is nu precies het gevonden risico van het eten van bewerkt vlees(waren)? De WHO schrijft in haar persbericht dat experts concluderen dat als je dagelijks 50 gram bewerkt vlees eet het risico op darmkanker met 18% toeneemt. Wat houdt dat in? Aliëtte Jonkers:

 

‘Nu wordt geschat dat ongeveer 61 op de 1000 mensen ooit darmkanker krijgt in hun leven. (……): wie het minst bewerkt vlees eet, heeft gedurende zijn hele leven een wat lagere kans om darmkanker te ontwikkelen: zo’n 56 van de 1000. Bij de mensen die het meeste bewerkt vlees eten, zullen circa 66 mensen ergens in hun leven darmkanker ontwikkelen. Dat zijn er 10 meer dan in de ‘weinig vlees’-groep.’

 

Bewerkt en rood vlees blijven eten of niet?

De kans op het krijgen van darmkanker neemt inderdaad toe als je 50 gram of meer bewerkt vlees (rund, varken, lam) per dag eet. Het risico op het krijgen van kanker door roken is weliswaar vele malen groter, maar dat wil niet zeggen dat je het risico op darmkanker niet zo klein mogelijk wil maken (ik wel). De wereld vergaat niet door minder bewerkt vlees te eten. Daarom de volgende tips om rood en bewerkt vlees te beperken en toch voldoende eiwitten binnen te krijgen (ook niet onbelangrijk):

  • beperk/vermijd het gebruik van bewerkt vlees. Beleg dagelijks niet meer dan 1 à 2 boterhammen met vleeswaren en neem niet vaker dan 1 keer per week een hamburger, worst of ander bewerkt vlees. Helemaal vermijden is beter 😉
  • eet 1, hooguit 2 keer per week onbewerkt rood vlees (rund, lam of varken van goede kwaliteit)
  • eet  2 keer per week gevogelte (kip of kalkoen van goede kwaliteit)
  • eet 2 keer per week (vette) vis
  • eet minimaal 2 keer per week vegetarisch (vervang het vlees door peulvruchten, noten, ei of tempeh)

 

Eet verder lekker veel groente, die bevatten veel anti-oxidanten die de kans op kanker dan weer doen afnemen.

 

Eet smakelijk!

Anne Marie

 

Meer lezen:

http://www.thelancet.com/pdfs/journals/lanonc/PIIS1470-2045%2815%2900444-1.pdf

http://www.denieuwereporter.nl/2015/10/goed-wetenschapsnieuws-brengen-het-zal-de-media-worst-zijn/

http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/34537_16_miljoen_voedingsdeskundigen/

http://www.volkskrant.nl/wetenschap/bang-maken-voor-vlees-heeft-politiek-doel~a4173072/