EEN TE LAAG CHOLESTEROL NIET ZONDER RISICO’S
Cholesterol staat bekend als een stof waar je bang voor moet zijn omdat het het risico op
hart- en vaatziekten verhoogt. Daarom wordt een verhoogd cholesterol massaal met cholesterolverlagende statines kunstmatig omlaag gebracht. Desondanks zijn hart- en vaatziekten in het Westen nog steeds doodsoorzaak nummer één. Cholesterolverlagende medicijnen zijn de meest voorgeschreven medicijnen ter wereld en worden in Nederland alleen al door ruim anderhalf miljoen mensen gebruikt. Maar hoe gezond is een (te) laag cholesterol?
Hersenbloeding door te laag cholesterol
Aan het kunstmatig verlagen van het cholesterol kleven een aantal pittige nadelen want cholesterol heb je ook nodig. Het is een bouwstof voor de aanmaak van cellen, galzouten, hormonen, vitamine D en serotonine. Als je cholesterol te laag is dan heeft dat ook gevolgen voor de aanmaak van deze stoffen. En dat is niet alles want uit een recente Amerikaanse studie, gepubliceerd in het tijdschrift Neurology[i], blijkt dat een te laag LDL-cholesterol en triglyceridengehalte een verhoogd risico geeft op een hersenbloeding bij vrouwen. Uit het onderzoek kwamen de volgende bevindingen:
| Cholesterol: een LDL-cholesterol < 1,8 mmol/l geeft een 2,17 x hoger risico op een hersenbloeding dan bij LDL-cholesterolwaarden tussen de 2,5 en 3,3 mmol/l.
Triglyceriden: een nuchtere triglyceridenwaarde van < 0,84 (niet nuchter 0,96) geeft een 2x hoger risico op een hersenbloeding bij vrouwen dan een waarde van >1,7.
|
Een heel lage cholesterolwaarde is dus niet zonder risico. Toch worden de maximale cholesterolwaarden door artsen en de farmacie steeds naar beneden toe bijgesteld.
De rol van voeding en leefstijl
Cholesterolverlagende medicijnen hebben er niet voor kunnen zorgen dat hart- en vaatziekten niet meer doodoorzaak nummer één is. De medicijnen zijn vanwege de vele bijwerkingen (spierpijn en vermoeidheid) ook verre van ideaal en het cholesterolgehalte kan er te laag van worden. Maar hoe kun je er dan voor zorgen dat je cholesterolniveau in balans is? Wat blijkt? Niet de hoogte van het cholesterol vergroot het risico op hart- en vaatziekten, maar de mate waarin je cholesterol geoxideerd is en hoe je cholesterol is samengesteld. Cholesterol bestaat uit HDL (high-density-lipoprotein) en LDL (low-density-lipoprotein), die allebei een andere functie hebben. HDL wordt het goede cholesterol genoemd en heeft als functie om ‘overtollig’ cholesterol uit de cellen terug naar de lever te vervoeren. Het LDL wordt het slechte cholesterol genoemd omdat niet alles (circa 70-80%) in de lever, bijnieren, testes en ovaria wordt opgenomen, maar er ook circa 20 procent in de bloedbaan blijft circuleren. Juist dat wat in de bloedbaan achterblijft kan zorgen voor vervetting van de vaatwand met risico op artherosclerose (aderverkalking). Een iets verhoogd cholesterol is, wanneer de verhouding tussen HDL en LDL goed is, geen probleem. Sterker nog het behandelen zou alleen maar problemen opleveren. De samenstelling en mate van oxidatie van je cholesterol worden beïnvloed door de volgende factoren: roken, overgewicht, met name buikvet, (laaggradige) ontstekingen, insulineresistentie, diabetes, bewegingsarmoede en een ongezond voedingspatroon met veel suikers en een verkeerde verhouding tussen de verschillende vetzuren. Gelukkig kun je daar zelf wat aan doen.
Wat kun je doen?
- Voed jezelf goed.
Om oxidatie van cholesterol tegen te gaan is het belangrijk om voldoende anti-oxidanten binnen te krijgen en die zitten in groenten, fruit en kruiden. Om je cholesterol in balans te houden is het mediterraan dieet heel geschikt. Eet daarom groente, fruit, olijfolie, noten, zaden en weinig verzadigd vet en weinig graanproducten.
- Vermijd suiker.
Een goede bloedsuikerspiegel is een must voor een gezond cholesterol en een gezond triglyceridengehalte (bloedvetten). Laat suiker en suikerhoudende producten dus zoveel mogelijk staan.
- Gebruik vezelrijke voeding.
Vezels verbeteren de darmwerking en dragen zo bij aan een gunstige samenstelling van je cholesterol. Zie voor een overzicht van vezelrijke voeding. Vooral de vezels uit haver en peulvruchten staan bekend om hun cholesterolverlagende werking.
- Gebruik kruiden.
Kruiden bevatten een hoog gehalte aan anti-oxidanten. Gebruik elke maaltijd verse kruiden en varieer. Goede kruiden zijn: mediterrane kruiden (tijm, rozemarijn, oregano), verse gember, kurkuma (voor een goede opname combineren met olie en zwarte peper), knoflook, fenegriek en groene thee.
- Eet meer onverzadigde vetten (vis, olijfolie, noten) en minder verzadigde vetten (vlees en zuivel).
- Ondersteun je lever.
De lever speelt een belangrijke rol bij de aanmaak, opname en transport van cholesterol, daarom is het belangrijk dit orgaan te ondersteunen. Eet witlof, andijvie, spruitjes en artisjok. Deze groenten bevatten bitterstoffen die de lever helpen met het uitscheiden van cholesterol.
- Beweeg!
Door voldoende te bewegen stijgt het goede cholesterol (HDL) en dat is goed voor je bloedvaten. En het zorgt voor stressreductie.
- Zorg voor een gezond gewicht.
Een gezond gewicht is goed voor hart- en bloedvaten.
- Gebruik eventueel de volgende natuurlijke middelen:
– Knoflookcapsules. De allicine in knoflook zorgt voor een verlaging van het totale cholesterol, de triglyceriden en de bloeddruk (neem geen reukloze knoflook).
– Visolie (vooral DHA) of algenoliecapsules. Is gunstig voor een gezond cholesterol- en triglyceridengehalte.
– Rode gist rijst. In rode gist-rijstcapsules zit de stof monacoline K. Deze stof heeft dezelfde werking als synthetische statines (cholesterolverlagers), alleen met dat verschil dat het meerdere stoffen bevat die een gunstige werking hebben. Statines moeten ook nog in de lever in een actieve vorm worden omgezet, terwijl monacoline K dat niet meer hoeft. Bovendien geven statines vervelende bijwerkingen en rode gistrijst niet. Van monacoline K (5-10 mg/per dag) heb je naar verhouding veel minder nodig dan van statines (20-40 mg/per dag). Beide blokkeren een enzym dat ervoor zorgt dat er minder cholesterol wordt aangemaakt. Als ongunstig neveneffect wordt ook de aanmaak van co-enzym Q10 geblokkeerd. Dit moet dan ook bij beide extra worden ingenomen.
– Vitamine B3 (Niacine). Verbetert zowel het LDL-cholesterol als het HDL-cholesterol[ii]. Bronnen: bakkersgist, vlees, granen, peulvruchten, zaden, melk, vis, groene groente, koffie en thee. Suppletie hoger dan 50 mg kan een flush geven, een soort onschuldige opvlieger. Vitamine B3 suppleren vraagt om deskundige begeleiding. Het mag niet tegelijkertijd met statines worden ingenomen.
– Co-enzym Q10. Wanneer statines (cholesterolverlagers) of rode gist rijst worden gebruikt wordt de aanmaak van co-enzym Q10 geblokkeerd. Het is belangrijk dit dan aan te vullen met 100 mg Co-enzym Q10.
– Psylliumvezels. Deze vezels verbeteren de ratio HDL/LDL.
Een deel van deze tekst komt uit mijn laatste boek Natuurlijk! Langer gezond. In dit boek bespreek ik 25 (ouderdoms)aandoeningen waarbij ik laat zien hoe je deze met voedings- en leefstijlaanpassingen kunt voorkomen of behandelen.
Op 13 en 20 mei 2019 besteedde het televisieprogramma Radar aandacht aan cholesterol, reguliere behandeling en het effect van leefstijlaanpassingen. Kijk de twee uitzendingen hier terug:
[i] https://n.neurology.org/content/neurology/early/2019/04/10/WNL.0000000000007454.full.pdf
[ii] http://www.orthokennis.nl/nutrienten/vitamine%20B3 [15-05-2018]
