SUIKERVERVANGERS VOLKSVERLAKKERIJ?

Terwijl ik afgelopen maandagavond een lezing aan 25 vrouwen gaf over het effect van suiker op de gezondheid én over suikeralternatieven, was er bij Tros Radar een uitzending over suikervervangers (zie link onderaan blog). Zowel hoogleraar Katan als – de mij bekende – hoogleraar endocrinologie van der Lelij waren hierover vrij duidelijk: suikervervangers zijn niet gezonder. Het adviseren van deze producten noemden ze zelfs volksverlakkerij. Wat je naar hun mening wel kunt gebruiken is aspartaam, want diverse onderzoeken geven aan dat dat veilig is! Deze boute uitspraken vragen om meer onderzoek en verdieping. Ik zet graag nog eens wat dingen op een rijtje.

On- of mindergeraffineerde suikervervangers net zo slecht als tafelsuiker?

Het allerbeste wat je voor je gezondheid kunt doen is helemaal geen geraffineerde suiker of suikervervangers gebruiken. Dat is duidelijk! Maar de praktijk leert dat we suiker maar moeilijk helemaal achterwege kunnen laten. En dat is niet zo gek want het is ook heel lekker en het hoort ook bij het vieren van het leven.

Maakt het – zoals de heren ons in de uitzending doen geloven – dan helemaal niet uit of je sterk geraffineerde kristalsuiker gebruikt of een minder bewerkte suikervervanger? Naar mijn idee maakt het wel degelijk uit. Voor het verteren van suiker heb je vitaminen en mineralen nodig. Worden die bij de suiker geleverd dan hoeven die niet uit de – in je lichaam opgeslagen – reserves te worden gehaald. En dat is voordeel en maakt ongeraffineerde suikers minder slecht dan tafelsuiker. In onderstaande tabel kun je zien dat palmsuiker en kokosbloesemsuiker beduidend meer mineralen bevatten dan tafelsuiker.

Voedingswaarde van verschillende suikers

Suikervervangers gunstiger voor de bloedsuikerspiegel ?

Van palm- en kokosbloesemsuiker wordt beweerd dat het een Glykemische Index (de GI is een maat voor effect van een koolhydraat op de bloedsuikerspiegel) heeft van rond de 35, maar dit is in onderzoeken niet terug te vinden. Vanwege het hoge gehalte aan sucrose in deze suikers zet ik dan ook mijn vraagtekens bij deze waarde. Ter vergelijking glucose heeft een GI van 100, fructose van 25 en sucrose van 65. Sucrose of sacharose – waaruit ook tafelsuiker voor het grootste gedeelte bestaat – is samengesteld uit 50% glucose en 50% fructose (vruchtensuiker), dus chemisch gezien zit daarin niet veel verschil. Het verschil in GI tussen kristalsuiker, palm- en kokosbloesemsuiker zou dan veroorzaakt kunnen worden door de begeleidende vezels, vitaminen en mineralen. Mogelijk verloopt hierdoor de opname in het bloed van deze suikers trager, maar zolang er geen harde cijfers hierover zijn blijft dit een lastig punt.  Meer informatie en onderzoek zou dan ook welkom zijn.

Van bijvoorbeeld agavesiroop is bekend dat het een lage GI (tussen de 30 en 39) heeft en is daardoor dus gunstiger voor de bloedsuikerspiegel dan tafelsuiker. Die lage GI komt omdat agavesiroop naar verhouding veel fructose bevat. Fructose moet echter door de lever worden verwerkt en omdat de lever daartoe maar een beperkte capaciteit heeft is het veelvuldig gebruik ervan af te raden.

Stevia ook volksverlakkerij?

Dit zegt Radar over stevia: ‘Stevia heeft niets van doen met glucose en fructose. Steviolglycociden zijn een eigen soort bitter zoetje. En inderdaad, pure steviolglycociden bevatten niet of nauwelijks kilocalorieën. Maar het aanwezige vulmiddel maltodextrine is een zetmeel, een koolhydraat. In 

 het lichaam wordt maltodextrine omgezet in glucose, wat weer gebruikt kan worden als voeding voor de spieren, of omgezet kan worden in vet. Dr. Aart Jan van der Lelij vindt de claims over Stevia daarom ‘volksverlakkerij’.

Hierbij wordt aangenomen dat stevia alleen in deze bewerkte vorm, dus in combinatie met het vulmiddel maltodextrine, te koop is. Het klopt dat dat soort producten volksverlakkerij is. Het is niet alleen duur, maar bevat ook nog eens heel weinig stevia. In het programma wordt niets gezegd over stevia in pure ongeraffineerde vorm zoals het steviaplantje, het gedroogde blad en het extract. Terwijl ongeraffineerde stevia wel degelijk gunstige eigenschappen bezit. Zo bevat het niet of  nauwelijks calorieën en beïnvloedt het de bloedsuikerspiegel niet. In pure vorm dus een prima suikervervanger. Er zitten ook nadelen aan, maar die hebben meer met de verwerking ervan (je hebt er zo weinig van nodig) en smaak (het bittertje) te maken dan met het effect op de gezondheid. Gebruik je stevia in combinatie met bijvoorbeeld kokosbloesemsuiker dan verdwijnen deze nadelen. Wil je toch een steviaproduct met vulmiddel dan zou je ook kunnen kiezen voor een steviaproduct (het potje rechts op de foto) waaraan inuline, een prebiotica, is toegevoegd.

Suiker door aspartaam vervangen, een goed idee?

In het programma zien de heren Katan en van der Lelij aspartaam als een goed alternatief voor suiker. Aspartaam zou – zo blijkt uit onderzoeken – veilig zijn. Wat is aspartaam en is het echt zo onschuldig?

Aspartaam is een kunstmatige zoetstof (komt in de natuur niet voor) en heeft een zoetkracht van 160 tot 200 keer die van suiker. Het aantal calorieën is hetzelfde als die van suiker, maar omdat je er zo weinig van nodig hebt is dat te verwaarlozen. Sinds eind december 1995 is het een wettelijk toegelaten zoetstof. Maar er worden wel kritische kanttekeningen geplaatst bij het gebruik van aspartaam (de onderzoeken spreken elkaar soms tegen). Het wordt in verband gebracht met veranderde concentraties neurotransmitters, epilepsie, hoofdpijn en hersentumoren. Klachten die geregistreerd zijn door het Amerikaanse Departement of Health and Human Services zijn onder andere: hoofdpijn, migraine, droge ogen, duizeligheid, drang naar suiker, vocht vasthouden en menstruatieproblemen. Op onderstaande link vind je  meer hierover.

http://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2011/11/06/aspartame-most-dangerous-substance-added-to-food.aspx

Ik ben dus nog niet overtuigd en bij mij in huis zul je geen producten met aspartaam vinden. Sterker nog ik zou zelfs nog eerder voor tafelsuiker kiezen dan voor aspartaam. Zeker ook omdat ik in mijn praktijk veel mensen heb zien opknappen na het schrappen van producten met aspartaam.

Conclusie

Duidelijk is dat het dagelijks consumeren van (grote hoeveelheden) suikervervangers ook niet gezond is. Mijn advies: ga voor écht eten, puur en onbewerkt. Kies als je suiker wilt vervangen bijvoorbeeld voor een combinatie van zuivere stevia en kokosbloesemsuiker of voor (gedroogd) fruit. Hanteer als het om suiker(vervangers) gaat de 90/10% regel. Als 90% van je voeding gezond is en bestaat uit suikervrije producten, dan is het over het algemeen geen enkel probleem als je af en toe wat zoets eet (10%).

Een gezonde groet,

Anne Marie

Bekijk hier de uitzending van Radar en hun informatie over suikeralternatieven:

http://www.trosradar.nl/uitzending/archief/detail/aflevering/07-04-2014/suikervervangers-gezonder/

http://www.trosradar.nl/uitzending/artikelen/detail/article/gezonde-suikers-met-een-verdachte-bijsmaak/